Culha Dokuması

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan Şanlıurfa’da culha dokuması, culhalık adı verilen tezgahlarda pamuk iplik ve suni ipek iplikle (yöresel adı floş), genelde bezayağı tekniğinde (nadiren dimi örgü tekniğinde) dokunur.

Bu dokumaların atkısında ve çözgüsünde çoğunlukla pamuk ipliği kullanılırken, dokumaların üzerine yapılan işlemelerde ise suni ipek iplik kullanılır.

Yörede dört çeşit culha dokuması yapılır. Bunlar ‘abahk’, ‘yaşmak’, ‘vala’ ve ‘yerli bez’ dir.

Abahk Dokuması;

Aba olarak bildiğimiz kalın ve yünlü kumaşın yörede bilinen adıdır. Yörede erkeklerin kıyafetlerinin üzerine giydikleri, palto türü, giysi amaçlı kullanım için dokunur.

Yaşmak Dokuması;

Pamuk ve ipek iplikten, bezayağı veya dimi örgülerle dokunan, erkek ve kadınların başlarına örttükleri örtüdür. Desenli olanların önemli bir özelliği dokuma işleminden sonra desenlerin ipek iplikle zemin üzerine işlenmesidir.

Vala Dokuması;

Kadınların kullandıkları ipek baş örtüsünün adıdır.  Kırmızı vala dokumalar gelinlerde duvak olarak yüzyıllar boyunca kullanılmıştır.

Yerli Bez Dokuması;

Çözgü boyunca aynı desenin tekrarlandığı, genellikle beyaz renkte yün, pamuk, ipek iplikle dokunan ve giyimde kullanılan bir kumaştır. İpeğin cinsine, kalitesine, dokumanın örgüsüne, sertliğine ve yumuşaklığına göre (amerikan bezi, yelken bezi, tülbent ve patiska) çeşitleri vardır.

Yörede ayrıca çeşitli şallar , kuşaklar, kilimler, 'çul' denilen yolluklar ve 'margizet' denilen erkek başörtüleri de dokunmaktadır.

Günümüzde bu dokuma çeşitleri içinde daha çok 125x125 cm boyutunda olan ‘yaşmak dokuması’ üretilir bunun nedeni de geleneksel anlamda hala kullanımının günümüzde de sürmesidir.

Diğer dokumalar ise sipariş üzerine üretilir.

detaylı bilgi için bkz.