anasayfa kategoriler idesözlük müze rehberi köşe yazıları sunumlar amacımız bize ulaşın
› Kategoriler  



KÜNDEKARİ

İslam sanatında en erken örneklerini 12.yy da Mısır, Halep ve Anadolu’da görülen kündekari tekniğinin üç merkezde paralel olarak geliştiği düşünülmektedir.

Selçuklular tarafından ağaç işlerinde kullanılan oyma tekniği, Osmanlılar zamanında yerini geçme tekniğine (kündekari) bırakmıştır.

Bu teknikle yapılan eserler  küçük ölçüde çeşitli geometrik parçaların birbirine geçmesiyle oluşmuş ve yapıldıkları tarihten günümüze kadar da zaman ve doğal etkilerden bozulmadan gelebilmişlerdir.

Geçme tekniğindeki bu parçaların tahta suları, damarları, birbirine zıt durumda konulduğundan, biri diğerinin nem ve ısından çarpılmasına engel olduğu için örnekler yüzyıllar boyunca muntazam görünümlerini korumaktadırlar.

Bu teknik yapılışına göre 'Taklit Kündekari' ve 'Hakiki Kündekari' olmak üzere ikiye ayrılır.

Hakiki Kündakâri :

Kündekari tekniği, önceden kesilerek sekizgen, altıgen, yıldız, üçgen, dikdörtgen biçimli hazırlanan ağaç parçaları ile bunları birbirine bağlamak amacıyla tasarlanmış oluklu ağaç kirişleri, çivi ve tutkal kullanmadan, birbirinin içine geçirilerek yapılmaktadır. 

Parçalar geçme olduğundan, ahşabın kuruyup ufalanması halinde blok ayrılmalar ve yarılmalar olmaz.

Genellikle minber yan aynalıklarında kullanılan bu teknik sağlamlık açısından önemlidir.

Aynı zamanda kündekari satıhların altında sağlamlık açısında bir iskelet bulunur.

Taklit Kündekâri

Taklit kündekari yapılış tekniğine göre guruplara ayırmak mümkündür.

a- Çakma ve Rölyefli Kündekari

Ayrı ahşap blokların yan yana getirilmesi ile oluşturulur.
Bu bloklar yıldız, sekizgen ve baklava formundadır.
Üstleri kabartılmış motiflerle süslüdür.
Bu blokların birleşim yerlerine geometrik kafesi meydana getiren kirişler çakılır.
Görünüşte hakiki kündekariden güç ayrılır.
Çivi sadece kirişlerin çakılmasında kullanılır.
           
b- Tamamen Çakma ve Yapıştırma Kündekari

Ahşap bloklar üzerine sekizgenler, yıldız ve baklavalarla, geometrik kafesi teşkil eden ahşap kirişler çakılmıştır.

Anadolu’da Selçuklu ve Beylikler döneminde Kündekari tekniği ile yapılmış minber örneklerinin bulunduğu bazı camiler. 

 Konya Alaaddin Cami (1155/56)
 Aksaray Ulu Camii (1408)
 Malatya Ulu Cami (1224)
 Siirt Ulu Cami (13.yy) 
 Birgi Ulu Cami (1312)
 Ivaz Paşa Camii (Manisa) (1487)



***bkz***


    Kapat
 

Ahşap teknikleri hk. geniş bilgi için bknz.
       M.Asarcıklı-H.Keskin, Ahşap Süsleme Teknikleri, Gazi k.evi, Ankara 2002
      M.Ülker, Geleneksel Türk Sanatında Oyma Eserler, Türkiyemiz Dergisi,S.73,1994
      E.Yücel, Selçuklu Ağaç İşçiliği, Sanat Dünyamız, S.4, İstanbul 1975 
     Gönül Öney, Anadolu Selçuklu ve Beylikler Devri Ahşap Teknikleri, Sanat Tarihi Yıllığı III,1969
     B.Ögel, Selçuklu Devri Anadolu Ağaç İşçiliği Hakkında Notlar, Yıllık Araştırmalar Dergisi I,1956
     S.Ögel, Anadolu Ağaç Oymacılığında Mail Kesim, Sanat Tarihi Yıllığı I,1964
     S.Ögel, Ortaçağ Çevresinde Anadolu Selçuklu Sanatı, T.T.K yayını 19.seri, Ankara 1972
     Gönül Öney, Anadolu Selçuklu Mimarisinde Süsleme ve El Sanatları, İş Bankası Kültür Yayını:185,Ankara 1978
     S.Mülayim,Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler (Selçuklu Çağı), Kültür Bakanlığı:503, Ankara 1982
    Gönül Öney, Ankara’da Türk Devri Yapıları, D.T.C.F.yayınları 209, Ankara 1971
    Orhan Aslanapa, Minber, İslam Ansiklopedisi,C.VIII      
     M.Z.Oral, Anadolu’da Sanat Değeri Olan Ahşap Minberler, Kitabeleri ve Tarihçeleri, Vakıflar Dergisi V,1962
     Y.Önge-İ.Ateş-S.Bayram, Divriği Ulu Camisi ve Darüşşifası, Vakıflar Gn.Md.lüğü,Ank.1978

 
     
 
 
› İlgili kategoriye ait ürünler
İlgili kategoriye ait herhangi bir ürün bulunmamaktadır.

› Bunları biliyor musunuz?
Birsen Malkoç
Tüm hakları saklıdır. © 2024 idesanat.com
Önemli Bilgiler
1. İçeriğimizi başka bir sitede paylaşıyorsanız, lütfen kaynak belirtmeyi unutmayın, ilginize teşekkür ederiz.
2. Sitemizde bulunan bir içeriğin telif haklarına veya yasalara aykırı olduğunu düşünüyorsanız lütfen bize bildirin.