anasayfa kategoriler idesözlük müze rehberi köşe yazıları sunumlar amacımız bize ulaşın
› Kategoriler  




İSPARTA HALISI

Isparta'da halıcılık, Türklerin Anadolu'yu fetihlerinden sonra, bölgeye yerleştirilen Türk oymakları ile başlar. Çeşitli kaynaklardan İsparta’da halıcılığın XIX.yy.da  yaygınlaştığı bilinmektedir.

1850'li yıllarda, Anadolu'da, eski geleneksel halıcılık merkezlerinin yeni tekniklerle desteklenmesi ve yeni düşüncelerle halıcılık merkezleri (Hereke ve Feshane fabrikaları) kurma girişimleriyle birlikte, Isparta'da da halıcılık konusunda önemli adımlar atılmıştır. Bu adımlardan birisi 1924 yılında 'Isparta İplik Fabrikası T.A.Ş.'nin kurulmasıdır. Fabrika, 1943 te Sümerbank'a devredilmiştir.

İsparta civarında dokumanın malzemesi yün ve pamuktur.  Halk arasında çözgü ipine direzi, yan atılan iplere atkı ya da argaç denilmektedir. 

atkı ve çözgü, beyaz renkli pamuktan, düğüm ise yünden yapılmaktadır.

Dokumaya geçmeden önce , kilimlik kısmı dokunur. Altı sıra dokunan bu bölüme halk arasında 'zincir' denir.


İsparta halılarında renk sayısı çok fazladır. Zeminde kırmızı ve kırmızının tonları hakimdir. Son yıllarda beyaz ve açık yeşil tonlar da görülmektedir.

Dokumacılıkta dik ve yarı yatık tezgahlar kullanılır. Halılarda Türk düğümü ve İsparta düğümü ya da hekim düğümü olarak adlandırılan tek düğüm tekniği de kullanılmaktadır.

Halıların sağlam olması için halının uzun kenarlarında 4-5 düğümlük ters düğüm (Türk düğümü), diğer yerlerinde tek düğüm kullanılır.

İsparta halılarında birinci, ikinci kalite ve kaba halılar şeklinde bir sınıflandırma görülür. Genellikle ikinci kalite halılar dokunur.

Halk arasında kalite genellikle 'urup' ile ölçülür. Halk arasında 67-68 cm. ye urup denir. Bir urupta bulunan düğüm sayısı arttıkça kalite de artar.

dm2 deki düğüm sayısı 858 dir. (26X33)

Halılarda daha çok bitki desenleri hakimdir.  İçlerinde geometrik desenlilerde vardır.  Halk arasında köşe-göbek olarak adlandırılan madalyonlu halılar yaygındır.

Halı zemini ve göbek,  rumi, çift rumi (palmet) ile stilize edilmiş gül, lale, karanfil, sümbül gibi motiflerle süslenir. Desen adlarından bazıları, beşir, saksılı, kandahar, osmanlıköşk, yenibahar, elvanuşak, goblen, gördes, goncalı, savlu, herati, balpeteği, kafkas, kostüm, selçuk, topmadalyon, çaydaçıradır.

İsparta halılarında 'taban halısı', 'kelle halısı',  'seccade halısı' tipleri yaygındır.


detaylı bilgi için bkz.


 

 

    Kapat
 

Kaynak: Bekir Deniz, Türk Dünyasında Halı Ve Düz Dokuma Yaygılar, AKM Yayınları Ankara 2000
F.Kayıpmaz, İsparta’da Halıcılık, Kültür Ve Sanat Dergisi, T.İş Bankası Yayını, S.22,1994
Önder Küçükerman, Batı Anadolu'daki Türk Halıcılık Geleneği Ve Isparta Halı Fabrikası -Sümerbank
Ankara, 1990
Ö.Barışta, İsparta Halıcılığı Üzerine, Sempozyum Bildirileri, Ankara 1994
F.Aksu, İsparta Halıcılığının Başlangıcı, Ün Mecmuası, S.31, İsparta 1936

 
     
 
 
› İlgili kategoriye ait ürünler
İlgili kategoriye ait herhangi bir ürün bulunmamaktadır.

› Bunları biliyor musunuz?
Birsen Malkoç
Tüm hakları saklıdır. © 2024 idesanat.com
Önemli Bilgiler
1. İçeriğimizi başka bir sitede paylaşıyorsanız, lütfen kaynak belirtmeyi unutmayın, ilginize teşekkür ederiz.
2. Sitemizde bulunan bir içeriğin telif haklarına veya yasalara aykırı olduğunu düşünüyorsanız lütfen bize bildirin.